Kirli Şehirlerde Evrimleşen Mantar, Kediler üzerinden yayılıyor.

Kirli Şehirlerde Evrimleşen Bir Süper Mantar: Kediler Üzerinden Yayılıyor.

Brezilya’da ölümcül bir mantar salgını hızla evrimleşiyor: kirlilik, kediler ve genetik faktörler bu durumu körüklüyor olabilir.

Brezilya, dünyanın en büyük ve en uzun süren sporotrikoz salgınıyla karşı karşıya. Bu mantar enfeksiyonu, öncelikle kediler aracılığıyla yayılıyor. Yeni bir çalışma, mantarın genetik çeşitliliğinin endişe verici boyutta olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar, kentsel kirleticilerin mantarın evrimini hızlandırabileceğini öne sürüyor. Çalışmada, tanı ve tedavileri geliştirebilecek moleküler belirteçler tespit edilirken, Sporothrix brasiliensis türünün hızlı adaptasyonu ve virülansı da vurgulandı.

Sporotrikoz Salgınına Yeni Bakış

São Paulo Araştırma Vakfı (FAPESP) tarafından desteklenen ve Federal São Paulo Üniversitesi’nden Dr. Anderson Messias Rodrigues liderliğinde yürütülen yeni bir çalışma, Brezilya’daki sporotrikoz salgınına dair yeni bilgiler ortaya koydu. Bu salgın, dünyanın en büyük ve en uzun süren sporotrikoz salgını olarak kayıtlara geçti.

Sporotrikoz, öncelikle cildi ve lenfatik sistemi etkileyen kronik bir hastalık. Bazı durumlarda iç organları da etkileyebilir. Genellikle Sporothrix cinsine ait mantarlar tarafından tetiklenir. Çoğu mantar enfeksiyonunun aksine, sporotrikoz hayvanlardan insanlara bulaşabilir. Enfekte kediler, tırmalama, ısırma veya vücut sıvılarıyla temas yoluyla başlıca bulaşma kaynağıdır.

Genetik Çeşitlilik ve Kentsel Kirleticiler

Araştırma ekibi, Sporothrix mantarlarının 104 izolatını analiz etti ve önemli bir antijen olan Gp60-70’i üreten 3-karboksimuconat siklaz (CMC) genine odaklandı. Çalışmada, önceden düşünülenden çok daha yüksek bir genetik çeşitlilik ortaya çıkarıldı ve 79 farklı genetik varyant tespit edildi. Moleküler analiz, Sporothrix brasiliensis ve Sporothrix schenckii türlerinde yüksek düzeyde polimorfizm olduğunu gösterdi. Bu durum, son zamanlarda popülasyon artışı veya adaptif evrim yaşandığına işaret ediyor.

Araştırmacılar, benzen, toluen ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi yaygın kentsel kirleticilere maruz kalmanın bu evrimi tetikleyebileceğini öne sürüyor. Bu kimyasallar, çevresel stres faktörleri olarak işlev görebilir ve CMC aktivitesi artmış mantar suşlarının hayatta kalmasını kolaylaştırabilir. CMC enzimi, aromatik bileşikleri β-ketoadipat yoluyla parçaladığı için, bu adaptasyon kirli ortamlarda yaşayan suşlara bir avantaj sağlayabilir.

Tanı ve Tedavi İçin Yeni Moleküler Hedefler

Çalışma, tanı, aşı ve antifungal tedaviler için potansiyel hedefler olan önemli B-hücresi epitoplarını ve korunmuş glikozilasyon bölgelerini de öngördü. S. brasiliensis’te yüksek frekanslı türetilmiş alellerin varlığı, hızlı adaptasyon ve artan virülansa işaret ediyor. Ayrıca, CMC geni geleneksel belirteçlerden daha etkili bir moleküler belirteç olarak kanıtlandı ve suşları ayırt etmek için daha iyi bir çözüm sunuyor. Bu, epidemiyolojik gözetimi geliştirebilir.

Sporothrix brasiliensis’in Yayılımı ve Etkisi

Sporothrix brasiliensis, Brezilya’daki salgının ana itici gücü olan en virülent Sporothrix türüdür. Diğer türlerle karşılaştırıldığında daha büyük bir patojenite, bulaşma verimliliği ve antifungal direnç sergiler. 1990’ların sonunda Rio de Janeiro’da başlayan salgın, yüksek kedi popülasyonu, sosyoekonomik zorluklar ve hastalık gözetimindeki boşluklar nedeniyle ülke geneline ve komşu ülkelere yayıldı. Kedi-kedi ve kedi-insan bulaşması, S. brasiliensis’in hızlı yayılımına önemli katkıda bulunuyor.

Hastalık Kontrolü ve Gözetiminde İlerleme

Dr. Rodrigues, “Bu bulgular, Sporothrix’in evrimi ve virülansına dair yeni bir moleküler perspektif sunuyor. Bu mantar adaptasyonlarını anlamak, insanlar ve kediler arasında sporotrikozun yayılımını teşhis etmek, izlemek ve kontrol etmek için daha iyi araçlar geliştirmek açısından kritik öneme sahip” diyor.

Bu çalışma, özellikle kedi kaynaklı sporotrikoz vakalarının arttığı bölgelerde mantar gözetiminin artırılması gerektiğini vurguluyor. Virülansla bağlantılı genetik belirteçlerin belirlenmesi, hem insan hem de veteriner hekimliğinde yeni kontrol stratejilerine yol açabilir ve bu büyüyen halk sağlığı krizine çözüm bulunmasına yardımcı olabilir.

Kaynak. SciTechDaily
Haber Veriyoruz