Kokulu mumlardan eriyen maddeler nanopartiküller yayabilir.

Ciddi Sağlık Riskleri: Kokulu Mum Eriticileri Zararlı Nanopartiküller Yayabilir.

Kokulu mum eriticileri, genellikle mumlara daha güvenli bir alternatif olarak görülse de, iç mekan havasındaki ozonla reaksiyona giren koku bileşikleri nedeniyle nanopartiküller yayabilir.

Bir çalışma, bu partiküllerin mum yakmaya benzer seviyelerde oluştuğunu ve potansiyel sağlık riskleri oluşturduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar, bu havadaki partiküllerin solunmasının etkilerinin daha fazla araştırılması çağrısında bulunuyor.

Kokulu mum eriticileri, koku bileşiklerinin ozonla reaksiyona girmesi sonucu potansiyel olarak zararlı nanopartiküller oluşturabilir. Bu durum, onların mumlara daha güvenli bir alternatif olarak bilinen itibarını sorgulatıyor.

Geleneksel mumlar, uçucu bileşikler ve duman yayarak iç mekan hava kirliliğine katkıda bulunabilir ve bu durum solunum riskleri oluşturabilir. Kokulu mum eriticileri ise genellikle alev veya duman üretmedikleri için daha güvenli bir alternatif olarak tanıtılır. Ancak, ACS’nin Environmental Science & Technology Letters dergisinde yayımlanan bir çalışma, erimiş mumdan yayılan koku bileşiklerinin iç mekan ozonuyla reaksiyona girerek potansiyel olarak zararlı havadaki partiküller oluşturabileceğini ortaya koydu.

Önceki araştırmalar, kokulu mum eriticilerinin geleneksel mumlara kıyasla daha fazla koku bileşiği yaydığını göstermişti. Bunun nedeni, doğrudan ısıtmanın mumun yüzey alanını artırarak hidrokarbonlardan oluşan uçucu organik bileşiklerin (VOC) daha yüksek konsantrasyonda salınmasıdır.

Bilim insanları, bu VOC’lerin havadaki diğer kimyasallarla etkileşime girerek ultra ince partiküller oluşturabileceğini ve bu partiküllerin solunduğunda olumsuz sağlık etkilerine yol açabileceğini zaten biliyordu. Ancak, bu sürecin mum eriticileri kullanılırken gerçekleşip gerçekleşmediği daha önce bilinmiyordu. Bu durumu araştırmak için, Nusrat Jung, Brandon Boor ve ekibi, tipik iç mekan ortamlarını taklit eden tam ölçekli bir ev modelinde mum eriticilerini inceledi.

Simüle Edilmiş Bir Evde Hava Kalitesi Testi

Araştırmacılar, model evde 15 ticari olarak temin edilebilen kokulu ve kokusuz mum eriticisini (örneğin limon, papaya, mandalina ve nane) test etti. Önce iç mekan hava kirleticilerinin bir temel seviyesini belirlediler ve ardından mum ısıtıcısını yaklaşık 2 saat boyunca açtılar.

Kokulu Mum Eriticilerinin İzlenmesi

Araştırmacılar, kokulu mum eriticilerinden üretilen nanopartikülleri, model bir evin içine kurulan laboratuvar ekipmanlarıyla izledi.

Bu süre boyunca ve sonrasında, araştırmacılar mum eriticilerinden birkaç metre uzakta havayı sürekli olarak örnekledi ve 1 ila 100 nanometre genişliğinde havadaki nanopartiküllerin, daha önce geleneksel, yanma temelli mumlar için bildirilen seviyelere benzer düzeyde olduğunu tespit etti. Araştırmacılar, bu partiküllerin solunum dokularından geçerek kan dolaşımına girebilecek kadar küçük olduğu için bir solunum riski oluşturabileceğini söylüyor.

Mum Eriticilerini Diğer Nanopartikül Kaynaklarıyla Karşılaştırma

Ek olarak, ekip literatür verilerini kullanarak, bir kişinin mum eriticilerinden geleneksel mumlar ve gaz ocaklarıyla benzer miktarda nanopartikül soluyabileceğini hesapladı. Önceki çalışmalar, iç mekan havasında yüksek düzeyde nanopartiküle maruz kalmanın bilişsel işlevde azalma ve çocukluk çağı astımı prevalansında artış gibi sağlık riskleriyle bağlantılı olabileceğini bulmuştu.

Deneylerde, mum eriticilerinden yayılan başlıca VOC’ler monoterpenler ve monoterpenoidler gibi terpenlerdi. Araştırmacılar, havadaki terpenlerin ozonla reaksiyona girerek yapışkan bileşikler oluşturduğunu ve bunların nanometre ölçekli partiküllere dönüştüğünü tespit etti. Ancak, kokusuz bir mum eriticisi ısıtıldığında, ekip herhangi bir terpen emisyonu veya nanopartikül oluşumu gözlemlemedi, bu da bu koku bileşiklerinin nanopartikül oluşumuna katkıda bulunduğunu düşündürdü.

Araştırmacılar, bu çalışmanın kokulu mum eriticilerinin yanma temelli mumlara daha güvenli bir alternatif olduğu algısını sorguladığını söylüyor; ancak, mum eriticilerinden oluşan nanopartiküllerin solunmasının riskleri üzerine daha fazla toksikoloji araştırmasına ihtiyaç olduğunu vurguluyor.

Referans: “Flame-Free Candles Are Not Pollution-Free: Scented Wax Melts as a Significant Source of Atmospheric Nanoparticles” by Satya S. Patra, Jinglin Jiang, Jianghui Liu, Gerhard Steiner, Nusrat Jung and Brandon E. Boor, 3 February 2025, Environmental Science & Technology Letters.

Kaynak: Purdue University/Kelsey Lefever

DOI: 10.1021/acs.estlett.4c00986
Yazarlar, Ulusal Bilim Vakfı, Purdue Üniversitesi ve Amerikan Isıtma, Soğutma ve Klima Mühendisleri Derneği’nden aldıkları finansmanı kabul ediyor.

Haber Veriyoruz