İran-İsrail gerilimi tırmanırken küresel enerji krizine karşı uyarıyor.

Türk uzmanlar, İran-İsrail gerilimi tırmanırken küresel enerji krizine karşı uyarıyor

*Bu mobil telefonla çekilen fotoğraf, 17 Haziran 2025’te İran’ın başkenti Tahran’da yükselen dumanları gösteriyor.

İSTANBUL, 18 Haziran (Xinhua) — İran ve İsrail arasındaki gerilim tırmandıkça, Türk uzmanlar çatışmanın küresel enerji arzı ve hayati ticaret yolları üzerindeki olası yansımaları konusunda alarm veriyor. Uzmanlar, uzun süreli istikrarsızlığın petrol fiyatlarını fırlatabileceğini ve enerjiye bağımlı ekonomileri dünya çapında sarsabileceğini belirtirken, Türkiye’nin en savunmasız ülkeler arasında olduğunu vurguluyor.

İstanbul Topkapı Üniversitesi’nde enerji politikaları uzmanı ve akademisyen olan Necdet Pamir, bir ülkenin ithalatçı ya da ihracatçı olması fark etmeksizin, kontrol edilemeyen bir petrol fiyatı artışının tüm sektörleri zorlayacağını ve küresel ekonomi üzerinde büyük bir baskı oluşturacağını belirtti.

Pamir, çatışmalar öncesinde varili 66 ABD doları civarında seyreden Brent petrolünün şu anda 72 doların üzerine çıktığını ve bu keskin yükselişin geniş kapsamlı sonuçları olacağını ifade etti.

“Petrol ithalatçısı ülkeler için endişe verici”
“Bu eğilim, Türkiye gibi petrol ithal eden ülkeler için özellikle endişe verici,” diyen Pamir, Xinhua’ya yaptığı açıklamada, “Aslında neredeyse tüm Avrupa ülkeleri ve birçok Asya ülkesi petrole büyük ölçüde bağımlı, dolayısıyla etki küresel olacak” dedi.

Uzmana göre, yükselen petrol fiyatları iç piyasada yakıt maliyetlerinin artmasına neden oldu. Türkiye, geçtiğimiz hafta benzin fiyatlarını iki kez, motorin fiyatlarını ise üç kez artırarak enflasyonun tüketiciler üzerindeki etkisini gözler önüne serdi.

Doğalgaz bağımlılığı Türkiye’yi daha savunmasız kılıyor
Türkiye’nin kırılganlığı, doğalgazda neredeyse tamamen dışa bağımlı olmasıyla daha da artıyor. Ülke, doğalgazının yüzde 98’ini İran, Rusya ve Azerbaycan’dan beş ana boru hattı üzerinden temin ediyor.

“Petrol fiyatları üzerinde hiçbir kontrolümüz yok, doğalgaz fiyatlarının nasıl belirlendiği konusunda da söz hakkımız yok,” diyen Pamir, “Bir ping-pong maçında seyirci gibi izliyoruz; bir yana, sonra diğer yana bakıyoruz, müdahale etme şansımız yok” ifadelerini kullandı.

*17 Haziran 2025’te İran’ın füze saldırısı sonrası İsrail’in Herzliya kentinde yükselen dumanlar görülüyor. (Gideon Markowicz/JINI, Xinhua aracılığıyla)*

Enerji Bakanı Bayraktar: “Doğalgaz fiyatları da artabilir”
Türkiye Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, çarşamba günü yaptığı açıklamada, İran-İsrail çatışmasının petrol fiyatlarını yükselttiğini ve bu artışın yakında doğalgaza da sıçrayabileceği uyarısında bulundu.

Bayraktar, Ankara’da bir parti toplantısı öncesinde, “Küresel petrol fiyatları tüm ülkeleri etkileyebilecek seviyelere yükseliyor ve paralel olarak doğalgaz fiyatlarında da küresel bir artış görebiliriz” dedi. “Neyse ki şu anda tüketimin nispeten düşük olduğu yaz mevsimindeyiz. Umarım durum yatışır ve kısa sürede normale döner.”

“Hürmüz Boğazı’nın kapanması küresel piyasalarda şok etkisi yaratır”
İstanbul’daki Marmara Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler uzmanı olan Barış Doster, genişleyebilecek bir savaşın potansiyel sonuçlarının Orta Doğu’nun çok ötesine uzanacağını söyledi.

Doster, Xinhua’ya yaptığı açıklamada, “İran yalnızca jeopolitik konumu ve stratejik önemiyle değil, aynı zamanda devasa petrol ve doğalgaz rezervleriyle de kritik bir ülke” dedi. Uzman, Körfez’den gelen ham petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz akışındaki herhangi bir kesintinin, özellikle küresel petrol ticaretinin yaklaşık beşte birinin geçtiği Hürmüz Boğazı üzerinden olursa, uluslararası piyasaları sarsabileceğini ve fiyatları daha da artırabileceğini vurguladı.

Her iki uzman da daha fazla tırmanmanın İran’ı Hürmüz Boğazı’nı tamamen kapatmaya itebileceği konusunda uyardı.

Pamir, “Bu, günde 21 milyon varil petrolün geçişinin engellenmesi anlamına gelir. Küresel üretim günde yaklaşık 100 milyon varil olduğu düşünülürse, 21 milyon varilin piyasadan çekilmesi büyük bir şok yaratır” diye açıkladı.

Pamir’e göre, böyle bir senaryoda petrol fiyatlarını varil başına 100 dolar seviyesinde tutmak neredeyse imkansız olacak ve bu da enerji ithalatına bağımlı ülkelerin faturalarına muazzam bir yük bindirecek.”

Kaynak: Xinhua
Haber Veriyoruz