Hiç Görülmemiş Plazma Dalgaları.

“Uzaylı Aurora” – Bilim İnsanları Jüpiter’in Kutup Işıklarında Daha Önce Hiç Görülmemiş Plazma Dalgaları Tespit Etti

Minnesota Üniversitesi’nden Rhonda Zurn, 4 Eylül 2025

Jüpiter’in Kuzey Kutup Bölgesi – NASA’nın Juno Uzay Aracı Tarafından Çekildi
*NASA’nın Juno uzay aracının 2016’da çektiği bu görüntü, Jüpiter’in kuzey kutup bölgesini gösteriyor. JunoCam bu görüntüyü, uzay aracı Jüpiter’den 120.000 mil uzaktayken ve en yakın geçiş noktasına iki saat kala elde etti. Kaynak: NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS*

Araştırma, Dünya’yı zararlı güneş radyasyonundan korumak konusuna yeni bilgiler sunuyor.

Minnesota Üniversitesi Twin Cities’ten bir ekip, Jüpiter’in aurorası (kutup ışıkları) içinde daha önce bilinmeyen bir plazma dalgası türünü tespit etti ve inceledi. Bu keşif, diğer gezegenlerdeki auroral aktiviteye dair yeni bir bakış açısı sağlarken, aynı zamanda Dünya’nın manyetik alanının gezegeni güneşin zararlı radyasyonundan nasıl koruduğuna dair anlayışımızı derinleştiriyor.

Bulgular, hakemli, multidisipliner ve yüksek etkili bir bilimsel dergi olan Physical Review Letters’ta yayımlandı.

Juno’nun Kutup Yörüngesinden Gelen Veriler

Bu bulgu, NASA’nın Juno uzay aracının Jüpiter’in kuzey kutbu üzerinde gerçekleştirdiği tarihi alçak irtifa uçuşu sırasında topladığı verilerden geliyor. Bu uçuş, araştırmacılara gezegenin kuzey kutup bölgelerini detaylı bir şekilde incelemek için gelişmiş veri analiz tekniklerini ilk kez uygulama fırsatı verdi.

“James Webb Uzay Teleskobu bize auroranın bazı kızılötesi görüntülerini verdi ancak Juno, Jüpiter etrafında kutup yörüngesinde dönen ilk uzay aracı,” diyor Minnesota Üniversitesi Fizik ve Astronomi Okulu’nda yardımcı doçent olan Ali Sulaiman.

Plazma ve Aurora Oluşumu

Jüpiter gibi manyetize olmuş gezegenler, plazma adı verilen ve atomların elektron ve iyonlara ayrıldığı aşırı ısınmış bir madde hali ile çevrilidir. Bu yüklü parçacıklar, gezegenin atmosferine yönlendirilir, atmosferik gazları uyarır ve auroraları üretir. Dünya’da bu süreç, kuzey ve güney gökyüzünün iyi bilinen yeşil ve mavi ışıklarını (Kuzey ve Güney Işıkları) oluşturur. Buna karşılık, Jüpiter’in auroraları yalnızca morötesi ve kızılötesi dalga boylarında göründüğü için özel enstrümanlar olmadan çıplak gözle görülemez.

Ekibin analizi, Jüpiter’in kutup plazmasının son derece düşük yoğunluğunun, güçlü manyetik alanıyla birleşmesi nedeniyle, plazma dalgalarının Dünya çevresinde daha önce gözlemlenenlerden çok farklı olarak çok düşük bir frekansa sahip olduğunu ortaya çıkardı.

“Plazma bir sıvı gibi davranabilirken, aynı zamanda kendi manyetik alanlarından ve dış alanlardan da etkilenir,” diyor plazma dinamiği uzmanı ve Minnesota Üniversitesi Fizik ve Astronomi Okulu’nda profesör olan Robert Lysak.

Çalışma ayrıca, Dünya’da auroranın kutup başlığı etrafında bir halka (simit) deseni oluşturmasının aksine, Jüpiter’in karmaşık manyetik alanının parçacıkların kutup başlığına nasıl dolmasına izin verdiğine de ışık tutuyor. Araştırmacılar, Juno görevine devam ettikçe bu yeni fenomen üzerinde daha fazla araştırma yapmak için daha fazla veri toplamayı umuyor.

Kaynak. SciTechDaily
Haber Veriyoruz