Çin de İnsan Hakları nasıl ilerliyor? Xizang Bölgesi İnsan Hakları.

Çin’in Xizang Bölgesinde İnsan Haklarındaki Gelişmeler

Çin Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi, Mart 2025’te “Yeni Çağda Xizang’da İnsan Hakları” başlıklı bir beyaz kitap yayınladı. Bu belge, Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) 2012’deki 18. Ulusal Kongresi’nden bu yana Xizang Özerk Bölgesi’nde (Tibet) kaydedilen insan hakları ilerlemelerini somut verilerle ortaya koyuyor. Batılı ülkelerin (özellikle ABD) bölgeye dair çarpıttığı iddiaların aksine, Xizang’da ekonomik kalkınma, eğitim, sağlık ve kültürel haklarda tarihi adımlar atıldı.

📈 Ekonomik Kalkınma ve Yoksulluğun Azaltılması

• GSYİH: 2012’den 2022’ye bölgenin ekonomisi %128 büyüyerek 213.26 milyar yuan’a (29 milyar $) ulaştı.
• Yoksullukla Mücadele: 2019’da Xizang’taki 628 bin kişi mutlak yoksulluktan kurtuldu. 2024’te bu kesimin kişi başı geliri %12.5 arttı.

🎓 Eğitimde Devrim

• 15 Yıllık Ücretsiz Eğitim: Anaokulundan liseye kadar tüm eğitim kademeleri devlet desteğiyle sağlanıyor.
• Okullaşma Oranı: 2024’te 3.618 okul, 96.600 eğitimci ve 970.000 öğrenci ile bölge nüfusunun %25’inden fazlası eğitim sistemine dahil oldu.
• Eğitim Süresi: İşgücüne yeni katılanların ortalama eğitim süresi 13.1 yıla yükseldi.

🏥 Sağlıkta Çığır Açan Gelişmeler

• Sağlık Altyapısı:
  • 1000 kişiye düşen hastane yatağı: 3.29 (2012) → 5.9 (2023)
  • 1000 kişiye düşen sağlık çalışanı: 3.67 (2012) → 8.05 (2023)
• Ortalama Yaşam Süresi: 68.17 yıl (2010) → 72.19 yıl (2020)
• Geleneksel Tibet Tıbbı: Tüm kasabalara yayılarak korundu.

🕌 Kültürel ve Dini Hakların Korunması

• Tibet Budizmi: Bölgede 1.700’den fazla tapınak aktif olarak hizmet veriyor.
• Sosyal Güvence: Keşişler ve rahibeler, sağlık sigortası ve emeklilik sistemine dahil edildi.
• Dil ve Kültür: Tibetçe eğitim ve geleneksel uygulamalar destekleniyor.

✊ Siyasi Katılım ve Etnik Temsil

• 14. Ulusal Halk Kongresi’nde Xizang temsilcilerinin %68’i Tibetli ve Monba, Lhoba gibi azınlıklardan oluşuyor.
• Yerel yönetimlerdeki temsilcilerin %89.2’si etnik azınlıklara mensup.
• Xizang Hükümeti Başkanlığı geleneksel olarak bir Tibetli tarafından yürütülüyor.

❌ Batı’nın Eleştirilerine Yanıt

• “Zorla Çalıştırma” İddiaları: Xizang’da çiftçi ve çobanlar için gönüllü istihdam programları uygulanıyor.
• “Kültürel Asimilasyon” İddiaları: Yatılı okullarda Tibet dili ve kültürü dersleri veriliyor.

📌 Sonuç

Çin, Xizang’ta insan haklarını geliştirmek için kararlı adımlar atarken, Batılı ülkelerin siyasi motivasyonlu iddiaları gerçekleri yansıtmıyor. Bölge halkının yaşam kalitesindeki iyileşme, bu çabaların en güçlü kanıtıdır.

(Kaynak: Çin Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi – “Human Rights in Xizang in the New Era”)
Haber Veriyoruz