Çığır Açan Veriler Karanlık Enerjinin Evrim Geçirdiğini Düşündürüyor.

Evren Değişiyor mu? Çığır Açan Veriler Karanlık Enerjinin Evrim Geçirdiğini Düşündürüyor

Yaklaşık 15 milyon galaksi ve kuasardan elde edilen verileri kullanan Karanlık Enerji Spektroskopik Enstrümanı (DESI), şimdiye kadar yapılmış en detaylı 3 boyutlu evren haritasını oluşturdu. DESI’nin gözlemlerini diğer büyük kozmik veri setleriyle birleştiren yeni bir analiz, evrenin hızlanan genişlemesinin arkasındaki gizemli güç olan karanlık enerjinin sabit olmayabileceğini öne sürüyor. Bunun yerine, etkisinin zamanla değişiyor olabileceği ve bu durumun standart kozmoloji modelini zorladığı belirtiliyor.

DESI’nin En Son Analizi ve Bulgular

DESI’nin son analizi, ilk üç yıllık verilerine dayanıyor ve yaklaşık 15 milyon galaksi ile kuasarı kapsıyor.

Ekip, DESI verilerini kozmik mikrodalga arka planı (CMB), süpernovalar ve zayıf kütleçekimsel mercekleme çalışmaları gibi diğer deneylerin sonuçlarıyla birleştirdi.

Tüm bu veriler bir arada değerlendirildiğinde, standart kozmolojik model (Lambda CDM) ile uyum sağlamak zor görünüyor.

Karanlık enerjinin zamanla evrim geçirdiği bir model, birleştirilmiş gözlemleri daha iyi açıklıyor gibi görünüyor.

Karanlık Enerjinin Evrenin Kaderindeki Rolü

Evrenin geleceği, madde ile evrenin hızlanan genişlemesini yönlendiren gizemli güç olan karanlık enerji arasındaki dengeye bağlı. DESI’nin oluşturduğu en detaylı 3 boyutlu evren haritasından elde edilen yeni bulgular, karanlık enerjinin son 11 milyar yılda evren üzerindeki etkisini ortaya koyuyor. Bilim insanları, uzun süredir sabit bir “kozmik sabit” olduğuna inanılan karanlık enerjinin beklenmedik şekillerde evrim geçiriyor olabileceğine dair ipuçları tespit etti.

DESI, ABD Enerji Bakanlığı’nın Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı (Berkeley Lab) liderliğinde, 70’ten fazla kurumdan 900’den fazla araştırmacının yer aldığı küresel bir iş birliği projesi. Ekip, en son sonuçlarını arXiv’de yayımlanan bir dizi makalede paylaştı ve Kaliforniya, Anaheim’daki Amerikan Fizik Topluluğu Küresel Fizik Zirvesi’nde sundu.

Değişen Karanlık Enerjiye Dair İpuçları

DESI’nin sözcülerinden ve UC Santa Cruz’ta profesör olan Alexie Leauthaud-Harnett, “Gördüklerimiz son derece ilgi çekici. Karanlık enerji ve evrenimizin temel doğası hakkında büyük bir keşfin eşiğinde olabileceğimizi düşünmek heyecan verici” dedi.

DESI’nin verileri tek başına ele alındığında, standart evren modelimiz olan Lambda CDM (CDM soğuk karanlık maddeyi, Lambda ise karanlık enerjinin en basit halini, yani kozmik sabit olarak davrandığı durumu temsil eder) ile tutarlı görünüyor. Ancak diğer ölçümlerle birleştirildiğinde, karanlık enerjinin etkisinin zamanla zayıflıyor olabileceğine ve diğer modellerin daha uygun olabileceğine dair artan kanıtlar var. Bu diğer ölçümler arasında evrenin şafağından kalan ışık (kozmik mikrodalga arka planı veya CMB), patlayan yıldızlar (süpernovalar) ve uzak galaksilerden gelen ışığın kütleçekim tarafından bükülmesi (zayıf mercekleme) yer alıyor.

Standart Modelin Sınırları ve Yeni Keşifler

Standart kozmoloji modeli, evrenin genişlemesinin karanlık enerjinin sabit bir etkisiyle açıklanabileceğini varsayar. Ancak DESI ve diğer deneylerden gelen birleştirilmiş veriler, bu varsayımın sorgulanmasına neden oluyor. Karanlık enerjinin zamanla değiştiği bir model, evrenin genişlemesindeki bazı tutarsızlıkları daha iyi açıklayabilir. Bu durum, kozmolojide yeni bir paradigma değişimine yol açabilir ve evrenin nihai kaderi hakkındaki anlayışımızı derinden etkileyebilir.

Sonuç

DESI’nin bulguları, karanlık enerjinin doğası ve evrenin genişlemesi hakkında yeni sorular ortaya çıkarıyor. Eğer karanlık enerji gerçekten de zamanla değişiyorsa, bu, kozmolojinin temel taşlarından biri olan Lambda CDM modelinin yeniden gözden geçirilmesini gerektirebilir. Bilim insanları, bu gizemli gücün sırlarını çözmek ve evrenin geleceğine dair daha net bir resim elde etmek için çalışmalarını sürdürüyor.

Kaynak. SciTechDaily
Haber Veriyoruz