YZ + Dijital Para & Ödeme Sistemleri Birleşimi.

YZ + Dijital Para & Ödeme Sistemleri Birleşimi

Boston Consulting Group (BCG) tarafından yayımlanan bir rapora göre, ödeme sistemlerinde beş yapısal güç ön plana çıkıyor: ajan rolünde yapay zekâ (“agentic AI”), dijital para birimleri, fintech dönüşümü, gerçek-zamanlı ödemeler ve maliyet dönüşümü.

Bu, YZ ve dijital para birlikteliğinin sadece “yeni” değil, “önemli bir paradigma değişimi” olabileceğini gösteriyor.

YZ ve CBDC’lere (Merkez Bankası Dijital Paraları) Geçiş

Türkiye’de yayımlanan bir makaleye göre finans dünyasında “akıllı para teknolojileri” olarak adlandırılan bir dönüşüm başlıyor: YZ ile merkez bankası dijital paralarının (CBDC) birlikte gündeme gelmesi. Bu sistemler parayı daha hızlı, daha verimli ve daha kişiselleştirilmiş hale getirmeyi vaat ediyor.

Aynı zamanda, kullanıcıların dijitalpara-kullanım niyeti üzerine Çin bankacılık sektöründe yapılmış bir araştırma, YZ’nin CBDC benimsenmesini olumlu etkilediğini bulmuş durumda.

 Kripto + YZ + Madencilik Yönelimleri

Kripto para madenciliği dünyasında da büyük bir yön değişimi var: bazı büyük madencilik şirketleri, Bitcoin gibi klasik ağ madenciliğinden YZ altyapılarına kayıyor. Bunun kripto piyasası, ağ güvenliği ve enerji kullanımı açısından etkileri olabileceği belirtiliyor.

Düzenleme ve Finans Teknolojisinde Dönüşüm

Fintech sektörü 2025 yılında regülasyonlara, açık bankacılığa ve dijital para birimlerine yoğunlaşmış durumda. YZ’nin finansal teknolojilerde kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte, regülasyonların da hızlandığı vurgulanıyor.

Örneğin, ABD’de Federal Reserve yapay zekâ ve kripto odaklı ödeme sistemleri için bir konferans planlıyor.

Ülke Bazlı Dijital Dönüşüm Örneği: Kazakistan

Kazakistan, geleneksel olarak petrol ve tarım ile tanınan bir ülke iken, artık YZ, kripto varlıklar ve teknoloji dönüşümü üzerine “sessiz bir devrim” gerçekleştiriyor.
euronews

Bu, dijital para ve YZ geçişinin sadece finans sektörüyle sınırlı olmadığını, ülke düzeyinde stratejik olarak gerçekleştiğini gösteriyor.

Değerlendirme ve Neler Önemli?

YZ ile dijital para sistemlerinin birleşimi kaçınılmaz gibi gözüküyor: YZ finansal süreçlerde hız, otomasyon, kişiselleştirme sağlıyor. Dijital paralar ise nakit ve geleneksel aracıların yerini alabilecek bir model sunuyor. Yukarıdaki kaynaklarda bu bir geçiş süreci olarak tanımlanıyor.

Ancak geçiş kolay değil: Güvenlik, mahremiyet, erişim eşitsizlikleri gibi önemli riskler var. Özellikle dijital uçurum (internet erişimi olmayan ya da teknolojiyi az kullanan gruplar) büyük bir mesele.

Regülasyon her zaman adım önde olmalı: Dijital varlıklar, YZ, CBDC’ler gibi alanlarda hukuk, düzenleme, veri mahremiyeti kritik.

YZ’nin etkisi sadece “yardımcı araç” değil; finansal dönüşümün bir temel bileşeni olmaya başladı.

Ülkeler ve kurumlar bu dönüşüme stratejik yaklaşıyor: sadece bir teknoloji projesi değil, ülke rekabet gücü, finansal egemenlik ve yeni ekonomik modeller gündemde.

Türkiye Mevcut Durum

TCMB, “Dijital Türk Lirası” Projesi (Merkez Bankası Dijital Para Birimi – CBDC çalışması) kapsamında Ar-Ge çalışmalarına 2020 yılında başlamıştır.

2021 yılında, teknoloji paydaşları olarak ASELSAN, HAVELSAN ve TÜBİTAK ile mutabakatlar imzalanmış ve “Dijital Türk Lirası İş Birliği Platformu” kurulmuştur.

İlk faz kapsamında pilot testler yapılmış; perakende ödemeler odağıyla 2022 sonunda ilk başarılı ödeme işlemleri gerçekleştirilmiştir.

TCMB, bu projenin birinci faz değerlendirme raporunu yayımlamış ve ikinci faz çalışmalarına geçilmiştir.

TCMB, özel sektör (bankalar, ödeme ve elektronik para kuruluşları, teknoloji firmaları) için “ekosisteme katılım çağrısı” yapmıştır.

Yapay Zekâ ile İlişkisi

Türkiye’deki projelerde, “blok zincir”, “dijital kimlik”, “yapay zekâ” ve “büyük veri analitiği” gibi ileri teknoloji başlıklarının kullanımına dair ifadelere rastlanmaktadır. Örneğin bir kaynakta: “Blok zincir teknolojisi, merkeziyetsiz dijital kimlik, yapay zekâ ve büyük veri analitiğinin ödeme sistemlerinde kullanımı, anlık ödeme sistemleri ile entegrasyon gibi başlıklarda Dijital Türk Lirası Ar-Ge Projesi kapsamında çeşitlilik gerektirebilecek testlerin yapılması da planlanmaktadır.” şeklinde ifade edilmiştir.

Ayrıca, güncel bir haberde: “Yapay zekâ ve merkez bankası dijital paraları (CBDC) ekseninde yeni bir dönem başlıyor … yapay zekâ destekli ‘akıllı cüzdanlar’ ve devlet güvencesindeki ‘dijital lira’ bir araya geldiğinde finansal işlemlerin bugünkünden çok daha farklı bir boyuta evrilmesi bekleniyor.” denmektedir.

Hedeflenen Faydalar ve Potansiyel

Dijital Türk Lirası’nın kullanımına geçildiğinde beklenen katkılar arasında şunlar sayılıyor: tamamlayıcı bir ödeme kanalı oluşturulması, finansal kapsayıcılığın artırılması, yenilikçi kullanım alanlarının doğması, ödemelerdeki parçalanmanın azaltılması.

Teknik olarak: 7/24 erişim, banka hesabı olmayanlara da erişim gibi özellikler düşünüldüğü belirtiliyor.

Yapay zekâ gibi teknolojilerin entegrasyonu sayesinde, ödeme sistemlerinde “akıllı ödemeler”, “programlanabilir ödemeler”, “dijital kimlik + ödeme birleşimi” gibi gelişmeler mümkün görülüyor.

Dikkat Edilmesi Gerekenler / Zorluklar

Hukuki ve güvenlik boyutları hâlâ önemli çalışmalar gerektiriyor: dijital kimlik sistemleri, blok zincir ya da alternatif dağıtık defter teknolojileri, mahremiyet ve veri güvenliği gibi konular birinci faz raporunda yer alıyor.

Proje tamamlanmış değil: hangi mimarinin kullanılacağı, tam yaygınlaştırma takvimi hâlâ net değil.

Yapay zekâ entegrasyonunun detayları (hangi modüllerin, hangi erişim düzeyinde kullanılacağı, veri koruma çerçevesi) henüz kamuoyuna tam şeffaf biçimde açıklanmış değil.

Kaynak ChatCBT
Haber Veriyoruz